Azərbaycan Dövlət
İqtİsad Unİversİtetİ

baki-xeber.com

“İx­rac as­so­si­a­si­ya­la­rı ilk ola­raq xa­ri­ci ba­zar­la­rın təd­qi­qa­tı­nın apa­rıl­ma­sı ilə məş­ğul ola­caq”

Müs­lüm İb­ra­hi­mov: “Xa­ri­ci öl­kə­lər­də iq­ti­sa­di və­ziy­yət nor­mal­dır­sa, ix­ra­cat ar­tıq ola­caq və ix­ra­ca­tın struk­tu­run­da Azər­bay­can məh­su­lu da iş­ti­rak edə­cək”

Azər­bay­can­da ix­rac as­so­si­a­si­ya­la­rı ya­ra­dı­la­caq. Bu ba­rə­də Azər­bay­can Pre­zi­den­ti­nin 2016-cı il 6 de­kabr ta­rix­li Fər­ma­nı ilə təs­diq edil­miş “Azər­bay­can Res­pub­li­ka­sın­da ki­çik və or­ta sa­hib­kar­lıq sə­viy­yə­sin­də is­teh­lak mal­la­rı­nın is­teh­sa­lı­na da­ir Stra­te­ji Yol Xə­ri­tə­si”ndə de­yi­lir.

Qeyd olu­nur ki, ki­çik və or­ta sa­hib­kar­lıq (KOS) sub­yektlə­ri­nin xa­ri­ci ba­zar­la­ra çı­xış üçün ma­liy­yə, tex­ni­ki və in­san re­sursla­rı, elə­cə də bu sa­hə­də ba­ca­rıq­la­rı iri şir­kət­lə­rə nis­bə­tən da­ha məh­dud olur. Bu ça­tış­maz­lı­ğın ara­dan qal­dı­rıl­ma­sı is­ti­qa­mə­tin­də ar­dı­cıl təd­bir­lər hə­ya­ta ke­çi­ril­mək­də­dir. Be­lə ki, xa­ri­ci öl­kə­lə­rə ix­rac mis­si­ya­la­rı­nın təş­ki­li, xa­ri­ci ba­zar­la­rın araş­dı­rıl­ma­sı və mar­ke­tinq fə­a­liy­yə­ti, “Ma­de in Azer­ba­i­jan” bren­di­nin xa­ri­ci ba­zar­lar­da təş­vi­qi, yer­li şir­kət­lə­rin ix­rac­la bağ­lı xa­ri­ci öl­kə­lər­də ser­ti­fi­kat və pa­tent al­ma­sı­nın təş­vi­qi ilə əla­qə­dar me­xa­nizmlər for­ma­laş­dı­rı­lıb. Ha­zır­da Azər­bay­can­da is­teh­sal olu­nan mal­la­rın va­hid mə­lu­mat ba­za­sı­nın ya­ra­dıl­ma­sı is­ti­qa­mə­tin­də təd­bir­lər gö­rül­mək­də­dir.

“Yol Xə­ri­tə­si”ndə bil­di­ri­lir ki, 2017-2020-ci il­lər­də ix­rac as­so­si­a­si­ya­la­rı­nın ya­ra­dıl­ma­sı üçün KOS sub­yektlə­ri­nin da­ha çox təm­sil olun­du­ğu sek­tor­lar pi­lot ki­mi se­çi­lə­cək. Mü­əy­yən edil­miş sek­tor­lar­da po­ten­si­al ix­rac ba­zar­la­rı və KOS sub­yektlə­ri­nin hə­min ba­zar­lar­da rə­qa­bət im­kan­la­rı təh­lil edi­lə­cək, KOS sub­yektlə­ri­nin ix­rac po­ten­si­a­lı qiy­mət­lən­di­ri­lə­cək.

As­so­si­a­si­ya­la­rın əsas fə­a­liy­yə­ti ay­rı-ay­rı sek­tor­la­rın eh­ti­yac­la­rın­dan ası­lı ola­raq də­yi­şə­cək. Bu fə­a­liy­yə­tə KOS sub­yektlə­ri ara­sın­da bir sı­ra ix­rac­yö­nüm­lü əmək­daş­lıq, o cüm­lə­dən se­mi­nar, tə­lim və kursla­rın təş­ki­li yo­lu ilə bi­lik­lə­rin ar­tı­rıl­ma­sı, bey­nəl­xalq ti­ca­rə­tin təş­vi­qi, sa­tış və alış mis­si­ya­la­rı, ix­rac məh­sul­la­rı­nın qey­diy­ya­tı, rek­lam fə­a­liy­yət­lə­ri və bren­din ya­ra­dıl­ma­sı, yer­li və bey­nəl­xalq təd­bir və sər­gi­lər­də iş­ti­rak, mar­ket­lər və an­bar­lar, hə­dəf ba­zar­lar və bu ba­zar­lar­da möv­cud qa­nun­ve­ri­ci­lik haq­qın­da ba­zar araş­dır­ma­la­rı, la­yi­hə əsa­sın­da təd­qi­qat və in­ki­şaf dəs­tə­yi, mər­kəz­ləş­di­ril­miş mə­lu­mat ba­za­sı­nın ida­rə olun­ma­sı və s. da­xil­dir.

Da­vam­lı ma­liy­yə və­sa­it­lə­ri­nin ay­rıl­ma­sı­nı tə­min et­mək məq­sə­di­lə as­so­si­a­si­ya­lar va­si­tə­si­lə sa­tı­lan ix­rac məh­sul­la­rı­nın mü­əy­yən fa­i­zi­nin xid­mət haq­qı ki­mi ödə­nil­mə­si im­kan­la­rı nə­zər­dən ke­çi­ri­lə­cək. Ay­rı-ay­rı təş­viq la­yi­hə­lə­ri­ni ix­rac as­so­si­a­si­ya­la­rı bi­la­va­si­tə ida­rə edə­cək. As­so­si­a­si­ya­la­rın fə­a­liy­yə­ti­ni, möv­cud çə­tin­lik­lə­ri və mü­va­fiq tək­mil­ləş­dir­mə im­kan­la­rı­nı mü­za­ki­rə et­mək üçün ix­rac as­so­si­a­si­ya­la­rı­nın, KOS agentli­yi­nin, AZPRO­MO-nun və di­gər mü­va­fiq qu­rum­la­rın nü­ma­yən­də­lə­ri­nin iş­ti­ra­kı ilə il­lik ic­las­lar təş­kil edi­lə­cək.

Azər­bay­can­da ix­rac as­so­si­a­si­ya­la­rı­nın ya­ra­dıl­ma­sı ba­rə­də fi­kir bil­di­rən iq­ti­sad elmlə­ri dok­to­ru Müs­lüm İb­ra­hi­mov “Ba­kı-Xə­bər”ə açıq­la­ma­sın­da qeyd et­di ki, ilk ola­raq xa­ri­ci ba­zar­la­rın təd­qi­qa­tı­nın apa­rıl­ma­sı nə­zər­də tu­tu­lur: “Azər­bay­can məh­sul­la­rı­nın xa­ri­ci ba­zar­da sa­tış im­kan­la­rı, alı­cı­lıq qa­bi­liy­yə­ti­nin qiy­mət­lən­di­ril­mə­si də­yər­lən­di­ri­lə­cək. Həm­çi­nin, xa­ri­ci öl­kə­lər­də möv­cud olan nü­ma­yən­də­lik­lər­lə əla­qə sax­la­nıb ora­da olan şir­kət­lər haq­qın­da mə­lu­mat­lar top­lan­ma­lı­dır. Xa­ri­ci öl­kə­lər­də sər­gi­lər təş­kil olun­ma­sı da nə­zər­də tu­tu­lur. Or­ta və ki­çik sa­hib­kar­la­ra ix­rac məh­sul­la­rın is­teh­sa­lı üçün həm pa­ra­metrlər, həm də stan­dartlar mü­əy­yən­ləş­di­ril­mə­li, da­ha son­ra isə ix­rac sub­si­di­ya­la­rı­nın ödən­mə­si is­ti­qa­mət­lə­ri nə­zər­də tu­tul­ma­lı­dır”.

Həm­söh­bə­ti­miz onu da əla­və et­di ki, ix­rac as­so­si­a­si­ya­la­rı­nın ya­ra­dıl­ma­sı lo­gis­ti­ka mə­sə­lə­lə­ri­nin həll olun­ma­sı­nı da nə­zər­də tu­tur.

İq­ti­sad­çı­nın söz­lə­ri­nə gö­rə, xa­ri­ci ba­zar­da han­sı Azər­bay­can məh­sul­la­rı­na tə­lə­ba­tın ola­ca­ğı mü­əy­yən olun­ma­lı­dır. Mü­əy­yən olu­nan məh­sul­lar qab­laş­dı­rı­la­raq “Ma­de in Azer­ba­i­jan” adı ilə xa­ri­ci ba­zar­la­ra çı­xa­rıl­ma­lı­dır. Azər­bay­can məh­sul­la­rı­nın brendləş­di­ril­mə­si asan mə­sə­lə de­yil: “Məh­sul­la­rın pa­tentləş­di­ril­mə­si, li­sen­zi­ya­laş­dı­rıl­ma­sı və on­la­rın dün­ya­ya ta­nı­dıl­ma­sı üçün rek­lam xa­rak­ter­li iş­lər gö­rül­mə­li­dir.

Azər­bay­can is­teh­sa­lı olan məh­sul­la­rın xa­ri­ci ba­zar­da ta­nı­dıl­ma­sı is­ti­qa­mə­tin­də bu gü­nə ki­mi fər­di sa­hib­kar­lıq­la məş­ğul olan­lar mü­əy­yən iş­lər gö­rüb. An­caq ar­tıq sis­tem­ləş­di­ril­miş for­ma­da yer­li məh­sul­lar Azər­bay­can bren­di ola­raq dün­ya­ya ta­nı­dı­la­caq”.

Həm­söh­bə­ti­miz onu da bil­dir­di ki, ix­rac da­ha çox xa­ri­ci alı­cı­dan ası­lı­dır. Xa­ri­ci öl­kə­lər­də iq­ti­sa­di və­ziy­yət nor­mal­dır­sa, ix­ra­cat ar­tıq ola­caq və ix­ra­ca­tın struk­tu­run­da Azər­bay­can məh­su­lu da iş­ti­rak edə­cək.

Gü­nel CƏ­Lİ­LO­VA